Szkolne ulice to bezpieczne, wolne od hałasu i zanieczyszczonego powietrza ulice przed szkołami, przedszkolami i żłobkami, na których dzieci mogą spędzać czas realizując swoje potrzeby społeczne i fizyczne. Pozwalające na bezpieczne i często samodzielne dojście do szkoły. Szkolne ulice promują aktywne formy docierania do szkoły, wzmacniając procesy rozwojowe dzieci, zarówno w obszarze zdrowotnym, jak i poznawczym i społecznym.
Szkolnymi ulicami zazwyczaj są:
- ulice, które nie są głównymi szlakami ruchu tranzytowego, a ich czasowe zamknięcie nie wymaga zmiany organizacji ruchu;
- lokalne ulice, które pełnią funkcje ulic dojazdowych do mieszkań, ulic osiedlowych, które łatwo można zamknąć dla ruchu samochodowego w określonych godzinach, poprzez ustawienie zapory, barierki lub znaku;
- ulice nieprzelotowe, tzw. ulice ślepe, z których można całkowicie wykluczyć ruch samochodowy, który nie jest ruchem dojazdowym do mieszkań, tworząc z nich woonerfy lub ulice współdzielone, strefy zamieszkania;
- całkowicie zamknięte dla ruchu samochodowego ulice, które są deptakami, strefami tylko dla pieszych, z dozwolonym ruchem rowerowym.
Szkolne ulice nie są nową koncepcją. Są rozwiązaniem zwiększającym bezpieczeństwo dzieci i czystość miejskiego powietrza, które zyskuje na popularności. Pierwsza szkolna ulica powstała w 1989 r. w Bolzano we Włoszech. Obecnie szacuje się, że na świecie jest ich ponad 1250 w ponad 15 krajach.
Przykłady szkolnych ulic
Szkolne ulice mogą przybierać różne formy, a ich proces tworzenia zależny jest od formy, jaką ulica ma przybrać. Niektóre rozwiązania skupiają się na wstrzymaniu ruchu samochodowego w godzinach tzw. piku komunikacyjnego, najczęściej przed porannymi lekcjami i w momencie, gdy dzieci kończą lekcje. Takie rozwiązania stosuje m.in. m.st. Warszawa w programie “Droga na Szóstkę”, czy Wrocław w swoim pilotażowym projekcie “Szkolna ulica”. Bardziej ambitne i zaawansowane zmiany ulice przyszkolnych obejmują zaprojektowanie jej na nowo tak, aby poza bezpieczną drogą do szkoły, szkolna ulice pozwalała również na inne niż do tej pory spędzanie czasu na niej. Takie ulice zostają oddane pieszym, dzieciom i wszystkim tym, którzy do tej pory nie pojawiali się na ulicy zdominowanej przez samochody.
Gdzie powstają szkolne ulice?
Szkolne ulice stają się coraz częstszym rozwiązaniem właśnie teraz, gdy włodarze miast opracowują koncepcje miast zrównoważonych, zielonych, wyznaczają w nich strefy “low” lub “zero emision”, w Polsce nazywane “strefami czystego transportu” stopniowo wyprowadzają samochody z centrów miast. Szkolne ulice zyskały na popularności również w czasie pandemii COVID-19, w której zanotowano wzrost z 200 szkolnych ulic w 2019 do 1200 w 2021 r.
Szkolne ulice powstają również z Polsce. Gdańsk, Warszawa, Wrocław, Tychy, Kraków to miasta, które testują różne rozwiązania ograniczające ruch samochodowy przed szkołami. Kolejne miasta testują podobne rozwiązania. Więcej o szkolnych ulicach w Polsce przeczytać można TU.
Zachęcamy do zapoznania się z katalogu dobrych praktyk przygotowanym przez Fundację Rodzic w mieście, Fundację Wzornictwo i Ład oraz Warszawski Alarm Smogowy w ramach projektu “Nowa Szkolna Ulica”. Zebraliśmy w nim najciekawsze przykłady szkolnych ulic w Polsce i na świecie.
