Fundacja Rodzic w mieście (Lider projektu) wraz z Warszawskim Alarmem Smogowym oraz Fundacją Wzornictwo i Ład realizowała w latach 2021 – 2022 projekt “Alternatywna Warszawa – nowa szkolna ulica”, którego celem było stworzenie modelu współpracy szkoły, rodziców, dzieci i mieszkańców z władzami na rzecz realnej zmiany szkolnej ulicy na bezpieczniejszą, zachęcenie do zmiany nawyków podróży do szkoły oraz zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza.
Projektem rozpoczęliśmy merytoryczną i włączającą obywateli debatę dotyczącą dzieci w mieście, ich potrzeb i praw związanych z bezpieczeństwiem, oddychaniem zdrowym powietrzem i rozwojem zgodnym z potrzebami społecznymi i fizycznymi. Projektem chcemy w merytoryczny sposób przedstawiać potrzeby transportowe mieszkańców, ich oczekiwania względem bezpieczeństwa na ulicach, wyglądu szkolnych ulic i jakości powietrza jaką oddychają.
W ramach działań projektowych pokazaliśmy jak szukać wspólnych rozwiązań, kompromisów, uwzględniać potrzeby innych oraz przyjąć perspektywę dzieci, jako mieszkańców miast. Akcje urbanistyczne zrealizowane w ramach projektu pozwoliły nam na przetestowanie planowanych na papierze zmian w rzeczywistości.
Korzystając z metody experimental urbanizm pokazaliśmy, że lepsze otoczenie szkół jestmożliwe, a brak działań w tym obszarze często jest wynikiem obaw przed nieznanym i niechęci do zmiany nawyków, spróbowania nowego. Dotychczasowe działania władz stolicy pokazują brak pomysłu na zmianę ulic. Wszelkie projekty samorządowe dążące do poprawienia bezpieczeństwa dzieci przy szkołach ograniczają się do wyniesień lub doświetleń przejść dla pieszych i zajęć edukacyjnych o bezpieczeństwie drogowym z rozdaniem odblasków. Decydenci zapominają, że dzieci ze swej natury są ruchliwe i spontaniczne, a uczenie ich rozglądania się przed przejściem powinno być jedynie elementem budowania ich bezpieczeństwa przy szkole. Władze miasta nie chcą
realizować bardziej odważnych rozwiązań gwarantujących dzieciom nie tylko bezpieczeństwo i czyste powietrze, ale także możliwość spędzania czasu z rówieśnikami w estetycznej przyjaznej przestrzeni przy szkole.
Zobacz co działo się w poszczególnych szkołach.
W projekcie Nowa Szkolna Ulica brały udział szkoły z 5 warszawskich dzielnic:
Ochota
Zobacz jak przebiegały prace w grupie z dzielnicy Ochota ze społecznością Szkoły Podstawowej nr 23 im. Edwarda Szymańskiego!
Liczba spotkań warsztatowych: 5
Wyzwanie, nad którym pracowaliśmy:
Uporządkowanie różnych sposobów docierania do szkoły, ograniczenie nieprawidłowego parkowania na ulicy, którą dzieci docierają do szkoły oraz poprawa poczucia bezpieczeństwa dzieci
Główne działania:
- spotkania warsztatowe z rodzicami i nauczycielami nad wypracowaniem najważniejszych wyzwań i interesariuszy ulicy; - przygotowanie projektu przekształcenia ulicy na bezpieczną dla dzieci i oddającą przestrzęń użytkownikom pieszym; - przeprowadzenie jednodniowej akcji zmiany zagospodarowania i funkcjonowania części ulicy Reja w dniu 3 czerwca 2022 r. Za pomocą wyznaczenia esowania jezdni ograniczyliśmy w tym dniu przejazd samochodów z dużą prędkością oraz zorganizowaliśmy przestrzeń, w której uczniowie mogli spędzić czas wolny. Na dzieci czekały liczne atrakcje, leżaki, trampolina, meble miejskie, kreda.
Co udało nam się osiągnąć?
Przeprowadzanie ankiety wśród uczniów i rodziców dotyczącej ich dojazdu do szkoły rozpoznanie miejsc niebezpiecznych w okolicy szkoły wykorzystanie innowacyjnej metody esowania toru jazdy promocja ruchu pieszego i rowerowego w drodze do szkoły zaangażowanie społeczności szkoły w działania na rzecz poczucia bezpieczeństwa dzieci.
Test Nowej Szkolnej Ulicy - 3 czerwca 2022 r.
Kontynuacja działań
We wrześniu 2022 r. w efekcie naszych działań odbyło się spotkanie z przedstawicielami Zarządu Dróg Miejskich odpowiedzialnych za realizację warszawskiego programu "Droga na 6." i mieszkańcami okolicy. Podczas spotkania przedstawiony został przygotowany projekt nowego układu dzielnicy oraz odbyła się dyskusja nad nim.
Śródmieście
Po blisko czterech miesiącach współpracy z pięcioma grupami projektowymi możemy pochwalić się rezultatami, które wspólnie z nimi osiągnęliśmy. Spójrz jakie działania podjęliśmy w dzielnicy Śródmieście ze społecznością Szkoły Podstawowej nr 203 im. Antoniny i Jana Żabińskich i jakie zmiany udało nam się zrealizować!
Liczba spotkań warsztatowych: 7
Wyzwanie, nad którym pracowaliśmy:
Zbadanie nastrojów społecznych i opinii grup społecznych (uczniów okolicznej szkoły, rodziców, mieszkańców, pracowników okolicznych miejsc pracy) w związku z tymczasową zmianą zagospodarowania i funkcjonowania ulicy.
Główne działania:
- rozpoznanie potrzeb zagospodarowania miejsca przed szkołą wśród osób uczący się w szkole;
- promocja ruchu pieszego i rowerowego w drodze do szkoły;
- praca warsztatowa z przedstawicielami społeczności przyszkolnej ulicy nad rozwiązaniami zidentyfikowanych problemów na niej;
- badania sposobu poruszania się po ulicy przeprowadzone w dniu akcji;
- akcja uliczna zamiany ul. Skorupki na bezpieczną dla dzieci i służącą mieszkańcom.
Co udało nam się osiągnąć:
Badanie sposobu poruszania się po ulicy.
Z przeprowadzonych przez nas badań wynika, że 85% badanych porusza się po ul. I. J. Skorupki pieszo, a kumulacja samochodów w godzinach porannych zwiększa poczucie niebezpieczeństwa
zarówno dzieci, jak i seniorzy wykazują potrzebę zwiększenia zielni na ulicy oraz miejsc. w którym będą mogli swobodnie usiąść i porozmawiać.
Zaangażowanie mieszkańców, dzieci, rodziców i nauczycieli.
W trakcie procesu dzieci przygotowały ponad 40 makiet swojej wymarzonej ulicy. W ten sposób włączyły się w proces kreowania efektu projektu. W projekt zaangażowani byli rodzice i nauczyciele ze szkoły, a także mieszkańcy squatu mieszczącego się w jej sąsiedztwie.
Akcja uliczna - test rozwiązania
Finałem pracy grupy warsztatowej była akcja uliczna, podczas której przenieśliśmy projektowane rozwiązania na ulicę, przekształcając ją przy jednoczesnym zachowaniu jej podstawowych funkcji dojazdowych do budynków.
Apel do władz.
Wystosowaliśmy apel do władz Warszawy o stopniowe powstawanie ulic wolnych od ruchu i spalin samochodowych oraz bezpiecznych i zielonych przestrzeni wokół szkół.
Test Nowej Szkolnej Ulicy - 6 maja 2022 r.
6 maja 2022 r. na ul. I. J. Skorupki odbyła się akcja Ulice dla dzieci #StreetsForKids, będąca częścią europejskiego wydarzenia odbywającego się na 160 ulicach, koordynowana przez Clean Cities Campaign (Kampanię na rzecz Czystych Miast).
Akcja otrzymała tytuł „Oficjalnego wydarzenia towarzyszącego 11. sesji Światowego Forum Miejskiego WUF11″. To najważniejsza globalna konferencja na temat zrównoważonej urbanizacji.
Akcja trwała przez cały dzień, a na ulicy zostały ustawione meble miejskie, sprzęt do zabaw dla osób uczących się w pobliskiej szkole czy wystawy w klimacie eko. Zastosowaliśmy także innowacyjną metodę przejazdu przez ulicę, z pomocą roślinności stworzyliśmy esowanie toru jazdy, które ogranicza prędkość jeżdżących samochodów. W działania udało nam się zaangażować lokalnych partnerów, którzy wsparli nas w przygotowaniu akcji. Podczas wydarzenia przeprowadziliśmy badania jakościowe opinii użytkowników ulicy. Udało nam się porozmawiać z 70 osobami, które podzieliły się z nami swoją opinią na temat zagospodarowania przestrzennego ulicy.
Kontynuacja działań:
Spotkanie z Zarządem Terenów Publicznych
18 października 2022 r. odbyło się spotkanie w ZTP - zarządcą ul. Skorupki w sprawie przekształcenia ulicy w woonerf. W spotkaniu uczestniczyła prezeska Fundacji Rodzic w mieście - Agnieszka Krzyżak-Pitura oraz Radna Warszawy ze Śródmieścia - Agata Diduszko-Zyglewska. ZTP nie wyraził sprzeciwu co do realizacji ulicy w przedstawionej koncepcji.
Spotkanie z Zarządem Dróg Miejskich
13 grudnia 2022 r. odbyło się spotkanie z dyrektorem ZDM Łukaszem Puchalskim, na którym omawiane były postulaty ruchów miejskich związane z planowaną przebudową ul. Kruczej. Przy tej okazji wspomniana została ul. Skorupki i omówiona została jako element koncepcji tworzenia tej okolicy, jako całego kwartału. Niestety dyrektor ZDM wskazał inne priorytety na najbliższe lata.
Praga-Północ
Zobacz jak przebiegały prace w grupie z dzielnicy Praga-Północ ze społecznością Szkoły Podstawowej nr 258 im. gen. Jakuba Jasińskiego!
Liczba spotkań warsztatowych: 5
Wyzwanie, nad którym pracowaliśmy:
Pokazanie mieszkańcom i społeczności szkolnej, że możliwe jest inne ukształtowanie otoczenia szkoły.
Główne działania:
- rozpoznanie miejsc niebezpiecznych w okolicy szkoły; - spotkania warsztatowe celem opracowania koncepcji uporządkowania szkolnej ulicy i otoczenia szkoły; - przygotowanie ideogramu zmiany przestrzeni ulic wokół szkoły;
Co udało nam się osiągnąć:
Po przeprowadzeniu większości spotkań warsztatowych przedstawiciele projektu Nowa Szkolna Ulica spotkali się Burmistrzem dzielnicy. Spotkanie poświęcone było przedstawieniu opracowanego rozwiązania oraz idei projektu; Efektem spotkania było przeprowadzenie spotkania ze społecznością szkolną: rodzicami, dyrekcją oraz władzami dzielnicy.
Targówek
Zobacz jak przebiegały prace w grupie z dzielnicy Targówek ze społecznością Szkoły Podstawowej nr 58 im Tadeusza Gajcego!
Liczba spotkań warsztatowych: 5
Wyzwanie, nad którym pracowaliśmy:
Skłonienie władz dzielnicy do utworzenia nawierzchni utwardzanej w tzw. przedepcie z ul. Ziemowita do ul. Mieszka, tak aby dzieci mogły bezpiecznie docierać do szkoły.
Główne działania:
- rozpoznanie miejsc niebezpiecznych w okolicy szkoły opracowanie ideogramu przedstawiającego rozwiązanie mające na celu poprawę bezpieczeństwa dzieci w drodze do szkoły; - spotkanie grupy warsztatowej z burmistrzem poświęcone przedstawieniu opracowanego rozwiązania - stały kontakt z władzami dzielnicy; - petycja do Burmistrza dzielnicy.
Co udało nam się osiągnąć:
Efektywna współpraca i duże zaangażowanie wielu grup społeczności szkolnej: rodziców, dyrekcji szkoły, nauczycieli oraz władz samorządowych zaowocowała organizacją performancu podczas pikniku szkolnego 11 czerwca 2022 r., Grupa warsztatowa zorganizowała akcję wydeptywania obecnego “przedeptu”, który wymaga utwardzenia w celu bezpiecznego docierania do szkoły. Osoby uczestniczące w pikniku miały możliwość podpisania petycji do władz dzielnicy z prośbą o utwardzenie przejścia, która następnie oficjalnie została przekazana burmistrzowi.
Wesoła
Zobacz jak przebiegały prace w grupie z dzielnicy Wesoła ze społecznością Szkoły Podstawowej nr 171 im. Stanisława Staszica!
Liczba spotkań warsztatowych: 5
Wyzwanie, nad którym pracowaliśmy:
Ograniczenie powierzchni komunikacji samochodowej na terenie szkolnym i przeznaczenie odzyskanej w ten sposób przestrzeni na funkcję rekreacyjną dla uczniów. Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa wszystkim uczestnikom ruchu przed szkołą.
Główne działania:
- spotkanie z nauczycielami i konsultacja koncepcji działań podczas Rady Pedagogicznej; - rozpoznanie miejsc niebezpiecznych w okolicy szkoły; - przeprowadzone badania potwierdzają potrzebę dzieci do spędzenia czasu przed szkołą w bezpiecznej przestrzeni, w której mogą porozmawiać, zjeść czy pobawić się.
Co udało nam się osiągnąć:
- efektywna współpraca i duże zaangażowanie wielu grup społeczności szkolnej: rodziców, dyrekcji szkoły, nauczycieli oraz władz samorządowych - przeprowadzenie tygodniowego eksperymentu w dniach 16 -20 maja 2022 r., podczas którego parking na terenie szkoły został wyłączony z ruchu dla nauczycieli i rodziców. W miejscu parkingu stanęły meble miejskie, ławki, zieleń oraz sprzęt do zabawy dla uczniów. Podczas eksperymentu prowadzone były badania jakościowe, sprawdzające reakcję społeczności szkolnej i okolicznych mieszkańców na podjęte działania; - stały kontakt z władzami dzielnicy.
Test Nowej Szkolnej Ulicy - 16-20 maja 2022 r.
Projekt realizowany był przez:
z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG.
