Astma, kłopoty z koncentracją i nauką, a nawet niższe zdolności poznawcze. Taką przyszłość fundujemy dzieciom. Naszym i tym, których rodzicami nie jesteśmy. Ale to my – dorośli – pozbywamy ich szans. Szans nie tylko na życie w zdrowiu, ale też prawidłowy rozwój.
Już nie da się udawać, że problemu nie ma
Naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego w ramach projektu badawczego “Neurosmog” zbadali ponad 800 dzieci z 18 miast Małopolski o różnej wielkości – mniejszych, jak Bochnia czy Skawina i dużych, jak Kraków czy Bielsko-Biała. Ich przedmiotem zainteresowań było to czy zanieczyszczone powietrze, których codziennie oddychają dzieci, ma wpływ na występowanie i symptomatykę związaną z ADHD. Badano dzieci w wieku szkolnym od 10 do 13 roku życia. Równie ważnym celem projektu jest zobaczenie, czy w jakiś sposób zanieczyszczenie powietrza może wpływać na funkcjonowanie poznawcze i rozwój intelektualny nie tylko u dzieci z ADHD, ale też właśnie w grupie kontrolnej (dzieci bez zdiagnozowanego ADHD). Dlaczego mózg? Wiemy już, że oddychanie zanieczyszczonym powietrzem wpływa na stan zdrowia. Do tej pory jednak nikt nie zastanawiał się czy smog może mieć wpływ na to czego nie widzimy – rozwój poznawczy i intelektualny dzieci. Co się okazuje? Wyniki badań są przerażające. Okazuje się, że nawet krótkotrwała ekspozycja na zanieczyszczone powietrze negatywnie wpływa na możliwość koncentracji i przetwarzania informacji u dzieci. Dzieci, które oddychały zanieczyszczonym powietrzem, nawet znajdujące się w pomieszczeniach, ale podczas tzw. dni smogowych, słabiej rozwiązywały testy, miały mniejsze możliwości skupienia się na zadaniu, były bardziej rozdrażnione.
Z własnej wygody trujemy nasze dzieci
Za mocno? A może czas porozmawiać jak dorośli – bez ogródek, z pełną konsekwencją wypowiadanych słów i konsekwencją podejmowanych działań. Zmiany są trudne. Trzeba oszczędzić lub zainwestować, zmienić swoje nawyki i czasami wartości. Spojrzeć na swoje wyboru z perspektywy społecznej. To niełatwe, ale konieczne.
Oto fakty:
– smog w Polsce przedwcześnie zabija 50 000 osób. Oddychanie tym co mamy w Polsce to jak palenie paczki papierosów dziennie. Dane Światowej Organizacji Zdrowia sugerują, że oddychanie zanieczyszczonym powietrzem może być nawet bardziej szkodliwe w porównaniu do palenia papierosów. Z powodu smogu umiera każdego roku około 8,8 miliona ludzi, podczas gdy papierosy zabijają w tym samym czasie 7,2 miliona osób. W związku ze smogiem, średni przewidywalny czas życia skraca się o około dwa lata.
– dzieci są szczególnie narażone na cząstki zawieszone, ponieważ ich układy odpornościowe nie są w pełni wykształcone, a mózg jest w procesie rozwojowym. Jednak to nie one z własnego wyboru codziennie wsiadają do samochodów, palą tym co najtańsze, nie one podejmują decyzje które wpływają bezpośrednio na ich życie.
– pył zawieszony (PM) przedostaje się przez łożysko wpływając negatywnie na rozwój płodu i może prowadzić do niskiej masy urodzeniowej, przedwczesnych porodów czy mniejszego obwodu główek noworodków.
Kilka lat temu zespół prof. Wiesława Jędrychowskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim zrekrutowali 505 ciężarnych kobiet, w wieku 18-35 lat, niepalących, mieszkających w różnych punktach miasta. Rozdali im specjalne urządzenia mierzące poziom zanieczyszczeń, które miały mieć cały czas przy sobie. Po porodzie naukowcy badali dzieci. Okazało się, że kobiety, które były narażone na ekspozycję na smog, rodziły maluchy z niższą masą ciała (średnio o 128 g), mniejszym obwodem główki (średnio o 0,3 cm) i mniejszą długością ciała (średnio o 0,9 cm). Co więcej, u tych dzieci można było zauważyć później świszczący oddech, mniejszą pojemność i częste zapalenia płuc, a także infekcje oskrzeli oraz wolniejszy rozwój psychomotoryczny.
– oddychanie zanieczyszczonym powietrzem przez kobiety w ciąży może prowadzić do poronień. Analiza przeprowadzona przez Di Ciaula i wsp. wśród 514 996 pacjentek we Włoszech wykazała, że ze wzrostem stężeń PM10 i O3 w powietrzu wzrasta częstość poronień.
– płuca, serce, układ odpornościowy, układ nerwowy, nowotwory skóry
Jak czytamy w raporcie HEAL Polska “Wpływ zanieczyszczenia powietrza na płuca w pierwszych tygodniach życia wpływa na prawidłowość oddechu dzieci w późniejszych latach. Długoterminowe obserwacje pokazują negatywne konsekwencje narażenia wewnątrzmacicznego i wczesnego poporodowego na czynność płuc w wieku 4,5 roku. Zanieczyszczenia powietrza wpływają na układ immunologiczny i powodują zaostrzenie, a nawet wg niektórych badaczy powstanie zapalenia alergicznego i rozwój chorób, takich jak alergiczny nieżyt nosa, astma oskrzelowa, a także atopowe zapalenie skóry czy alergie pokarmowe. Zaobserwowano, że bariera krew-mózg u dzieci w fazie rozwoju jest bardziej przepuszczalna niż w późniejszym okresie życia, co zwiększa prawdopodobieństwo, że wdychane zanieczyszczenia dostaną się do mózgu, powodując stan zapalny i uszkodzenie wrażliwych obszarów. zarówno pył PM10, jak i pył PM2,5 mają statystycznie istotne oddziaływanie na choroby skóry, mogą również prowadzić do rozwoju nowotworów skóry”.
Jeśli chcesz więcej poczytać o wpływie smogu na zdrowie odsyłam do raportów organizacji HEAL Polska TU oraz Polski Alarm Smogowy TU.
Rakotwórcze samochody?
Badanie prowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego nie pozostawia żadnych wątpliwości. To nie tylko palenia w piecu czym się da i “niska emisja” z domowych pieców wpływają na stan psychiczny i zdrowotny dzieci. Szczególnie szkodliwe jest stężenie NO2, czyli tlenku azotu, który emitowany jest przez stare samochody z napędem diesla.
Dwutlenek azotu (NO2) jest gazem, który roznosi się w stosunkowo niewielkiej odległości kilkudziesięciu czy stu metrów od dróg z dużym natężeniem ruchu, a o jego stężeniu decyduje to, jak bardzo “trujące” samochody jeżdżą tymi drogami. Nie bez znaczenia ma również intensywność ruchu samochodowego, szczególnie w tak newralgicznych miejscach jak okolice szkół, przedszkoli czy na ulicach przy których znajdują się mieszkania i domy.
Wiemy też, że w dużych miastach spaliny pochodzące z transportu samochodowego może odpowiadać nawet za 60-80% zanieczyszczeń powietrza!
Narażenie na benzen ze spalin samochodowych w okresie prenatalnym i we wczesnych latach dzieciństwa wiąże się z ryzykiem zachorowania na ostrą białaczkę. Narażenie prenatalne na pył PM2,5 w czasie ciąży również może zwiększać ryzyko rozwoju ostrej białaczki i guzów układu nerwowego (tzw. gwiaździaków).
Wiele badań wykazało związek pomiędzy ekspozycją na pył PM2,5 i pył PM10 a ryzykiem rozwoju raka płuca. Ponadto poziom NO2 i O3 zostały eksperymentalnie połączone ze zmianami komórkowymi.
Czas na zielony transport i czystą energię - to nasza moralna odpowiedzialność
Czas na dywagacje, zastanawianie się i podważanie głosów lekarzy się skończył. Czas na trudne, ale konieczne decyzje, samodyscyplinę i odpowiedzialność za życie dzieci, które codziennie trujemy dla własnej wygody. Przekroczenia stężeń dwutlenku azotu notowane są przede wszystkim w dużych aglomeracjach miejskich, na stacjach pomiarowych zlokalizowanych w pobliżu ruchliwych ulic. W żadnym z punktów pomiarowych nie odnotowano stężenia na tyle niskiego, aby spełnić wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia (roczne stężenie na poziomie 10 μg/m3).
Jakie są rozwiązania?
- Szkolne Ulice przed każdą szkołą, przedszkolem i żłobkiem. Brak samochodów przed placówkami, w których przebywają nasze dzieci to brak trujących spalin. W Europie mamy już blisko 1300 szkolnych ulic, w Polsce zaledwie 3. Więcej o szkolnych ulicach przeczytasz TU.
- Strefy Czystego Transportu w każdym mieście! Nie tylko te obejmujące ścisłe centrum i nie te wprowadzające ograniczenia dla 30 letnich samochodów. Potrzebujemy miasta czystych od spalin samochodowych tak, aby dzieci w nich żyjące miały szansę na prawidłowy rozwój i życie w zdrowiu. Europa już wie, że to ruch niezbędny do wykonania. W Europie jest już 320 takich stref, w Polsce wprowadził ją Kraków, Warszawa właśnie prowadzi konsultacje (więcej). Dlaczego potrzebujemy odważnego wprowadzania SCT przeczytacie w stanowisku Polskiego Alarmu Smogowego TU, a o wpływie stref czystego transportu na zanieczyszczenie powietrza na stronie Clean Cities Campaign TU.
- Odnawialne źródła energii jako priorytet dla rządu. Więcej przeczytasz na stronie Polskiej Zielonej Sieci TU.
- Bezemisyjny i niskoemisyjny transport publiczny jako priorytet w komunikacji miejskiej i międzymiastowej. Więcej przeczytasz na stronie Fundacji Promocji Pojazdów Elektrycznych TU.
- Wspieranie miejskiej aktywnej mobilności, tj. rowerów, hulajnóg i pieszego przemieszczania się.
Tekst: Agnieszka Krzyżak-Pitura
źródła:
– Polski Alarm Smogowy,
– SMOG Lab,
– Clean Cities Campaign
– “Wpływ zanieczyszczeń powietrza na rozród człowieka” – Artur Wdowiak, Edyta Wdowiak, Iwona Bojar, Grzegorz Bakalczuk.
– “Wpływ zanieczyszczenia powietrza z transportu na zdrowie i rozwój dzieci” – dr n. med. Małgorzata Bulanda, Weronika Michalak dla Polskiego Klubu Ekologicznego Okręgu Mazowieckiego we współpracy z Health and Environment Alliance Polska-
